PRIORYTET 1A PROGRAMU ROZWOJU ORGANIZACJI OBYWATELSKICH - KONSULTACJE REGULAMINU KONKURSU

Nasze uwagi dotyczą projektu regulaminu ale chcielibyśmy pokreślić, że regulamin sprawdzi się tylko wtedy, gdy w akcie nadrzędnym, jakim jest rozporządzenie, zostaną rozwiązane następujące problemy:

- ryzyko dużego stopnia arbitralności i nieprzejrzystości procesu podejmowania decyzji,
- brak gwarancji równego traktowania podmiotów ubiegających się o wsparcie, wynikający z niejasnych i zbyt ogólnikowych przepisów zawartych w rozporządzeniu. Dotyczy to szczególnie niejasnej roli Instytucji Zarządzającej w procesie oceny wniosków,
- niejasne kryteria wyboru podmiotów zapraszanych na tzw. „konsultacje” w trakcie oceny wniosków oraz niejasny charakter i rola tych konsultacji.

Nadal jest nieznana treść rozporządzenia, które jest aktem nadrzędnym wobec regulaminu (chodzi Rozporządzenie Przewodniczącego Komitetu ds. Pożytku Publicznego w sprawie szczegółowych warunków uzyskiwania dofinansowania realizacji zadań z zakresu wspierania rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, trybu składania wniosków oraz przekazywania środków z Funduszu Wspierania Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego). Nie jest również znana treść wzoru sprawozdania z realizacji projektu.

Te dokumenty są blisko ze sobą związane i trudno je oceniać w oderwaniu od siebie. Takie konsultacje są fragmentaryczne. Tworzą przestrzeń dla błędów i niekonsekwencji.

Jedną z podstaw przyjęcia regulaminu jest Rozporządzenie Przewodniczącego Komitetu ds. Pożytku Publicznego w sprawie szczegółowych warunków uzyskiwania dofinansowania realizacji zadań z zakresu wspierania rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, trybu składania wniosków oraz przekazywania środków z Funduszu Wspierania Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego. Rozporządzenie to natomiast nadal nie zostało przyjęte, nie jest zatem możliwe dokonanie oceny, czy projekt Regulaminu jest z nim zgodny.

Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych przedstawiła już swoje stanowisko do Rozporządzenia (zostało ono opublikowane w serwisie Rządowy Proces Legislacyjny: https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//701/12312602/12515805/12515808/dokument354972.pdf), Przewodniczący Komitetu ds. Pożytku Publicznego nie odniósł się jednak jeszcze do zgłoszonych w nim uwag. W związku z tym, wskazujemy, że oprócz uwag zgłaszanych bezpośrednio do projektu Regulaminu, podtrzymujemy również wszystkie uwagi złożone do projektu Rozporządzenia.

Projekt bardzo potrzebny i oczekiwany

Trzy uwagi:

A.

Na s. 10 Regulaminu widnieje zapis:

"Wartość środków przekazywanych w ramach dotacji na dany rok nie może przekroczyć 150% wartości przychodów, które Wnioskodawca osiągnął w roku kalendarzowym poprzedzającym rok złożenia wniosku"

Oznacza to, że duży dostanie dużo, a mały podmiot mało, co wydaje się mijać z założeniami programu rozwoju sektora NGO w Polsce.

Skoro program ma wspierać rozwój sektora pozarządowego to ten jeden warunek wywraca jego idee do góry nogami i sprawia, że małe organizacje będą nadal biedować i zaharowywać się po nocach pracując wolontaryjnie lub realizować granty, z którymi niekoniecznie jest im po drodze, omijając obszary, które dużo bardziej wymagają reakcji.

 Jeśli trzeci sektor ma spełniać swoją rolę, czyli realizować zadania, które wyprzedzają działania administracji publicznej, uzupełniają je lub są ich kontynuacją sektor pozarządowy musi mieć zagwarantowane także szybkie reagowanie, czyli możliwość wystartowania organizacji pozarządowej przynajmniej w wyjątkowych obszarach niżej nakreślonych.

Sugeruję co najmniej furtkę  (zwiększenie limitu lub  brak limitu środków) dla organizacji, które:

1. podejmują tematy bardzo ważne społecznie, ale ich beneficjenci nie są liczni i brakuje innych instytucji, które podejmowałyby tę tematykę: np pacjenci chorujący na rzadkie choroby.

2. Dla organizacji, które podejmują tematy ważne społecznie będące nowymi zjawiskami społecznymi alarmując opinię publiczną, a antidotum na te zjawiska jeszcze nie zostało wplecione w system prawny lub instytucje rządowe, np. cyberuzależnienia wśród młodzieży.

3. Dla organizacji, które podejmują tematy ważne społecznie, którymi zajmuje się mało podmiotów na danym szczeblu (ogólnokrajowym lub lokalnym), np. przeciwdziałanie seksualizacji dzieci, dbanie o trwałość i dobrą kondycję polskich rodzin (na szczeblu ogólnopolskim) czy np. zachęcanie do uprawiania sportu przez seniorów, które choć występuje w skali kraju, to lokalnie, w danej gminie nie jest realizowane.

4. Dla organizacji, które podejmują tematy ważne społecznie i są związane ze sprzeciwem wobec groźnych społecznie ideologii i zjawisk.

5. Dla organizacji patriotycznych, których żadne programy europejskie z definicji nie wspierają.

Prosimy oczywiście także o dodanie adekwatnej punktacji za powyższe wymiary przy punktacji projektów.



B.

Prosimy o zamieszczenie w Regulaminie punktu, który wskazuje, czy dana organizacja może startować o środki w ramach kilku priorytetów czy tez tylko jednego.

C.

Prosimy o wyjaśnienie na czym  konkretnie polega system ryczałtowy.

Program jak najbardziej potrzebny, jednakże formuła jego wdrażania jest nietrafiona. Zachęcam do wykorzystania formuły regrantingu - wyłonienia w ramach konkursu 16 wojewódzkich lub 380 powiatowych operatorów Programu, które w ramach regrantingu będą udzielały dotacji. Uzasadnienie:
-przeniesienie wdrażania programu na poziom e/lokalny pozwoli na bardziej adekwatne przyznawanie dotacji. Lokalni operatorzy będą bliżej organizacji potrzebujących środków na rozwój, lepiej je znają, a lokalnym organizacją będzie bliżej do operatora z miasta powiatowego czy wojewódzkiego niż do Warszawy. Oczywiście praca operatorów i konkursy przez nie ogłaszane powinny być ściśle nadzorowane przez NIW.
-wyłonienie operatorów pozwoli na wprowadzenie rozliczania przez rezultaty organizacji otrzymujących granty od Operatorów zgodne z ustawą o finansach publicznych. Lokalna organizacja rozlicza dotacje przez rezultaty u Operatora (dotacja ta nie podlega już tak ściśle zapisom ustawy o finansach publicznych), natomiast Operator rozlicza się zgodnie z ustawą.
- lokalne organizacje federacyjne, sieciujące, prowadzone ośrodki wsparcia dla ngo mają większą wiedzę nt. specyfiki lokalnej niż losowo przydzieleni do oceny oferty eksperci.
- rozwiązanie to pozwoli szybciej wdrożyć program, NIW będzie miał mniej wniosków do oceny, będzie ona mogła być bardziej szczegółowa, mniejsza liczba umów zostanie szybciej podpisana.
Niestety rozwiązanie to wymaga znacznej zmiany Regulaminu, a w szczególności Oferty i karty oceny.

Konsultacje społeczne regulaminu konkursu dotyczącego Priorytetu 1a Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030: http://wiadomosci.ngo.pl/wiadomosc/2189401.html?utm_source=prenumerata_konsultacje&utm_medium=email&utm_campaign=20.09.2018
Możliwość zgłaszania uwag tylko i wyłącznie w wersji elektronicznej poprzez: http://stacja-konsultacja.pl/konsultacja/214/program-rozwoju-organizacji-obywatelskich-na-lata-2018-2030-konsultacje-regulaminu-dla-priorytetu-1a.html
Stanowisko Fundacji Warsaw Institute:
Dokument I. „Program Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030 PROO. Priorytet 1a. Wsparcie działań misyjnych i rozwoju instytucjonalnego. Regulamin konkursu. Edycja 2018”
Pkt. 12 (Regulaminu konkursu). Ocena merytoryczna wniosków pełnych 12.1 Kryteria oceny merytorycznej wniosków pełnych
W pkt 12.1 pod tabelą niejasny jest wg FWI sposób oceny merytorycznej wniosków pełnych:
Łącznie, w ramach oceny merytorycznej, która jest dokonywana przez 2 ekspertów, wniosek pełny może uzyskać maksymalnie 40 pkt.
Wniosek uzyskuje pozytywną ocenę merytoryczną jeśli uzyska nie mniej niż 60% wszystkich punktów i co najmniej 50% punktów w kryterium nr 1.

Komentarz FWI:

W dokumencie mowa jest o punktowym systemie oceny merytorycznej wniosku, a więc wskazane jest również określenie liczby punktów, zamiast oceny %, której uzyskanie oznacza, że wniosek uzyskuje pozytywną ocenę.
Ponadto jeśli kryterium nr 1 nie jest oceniane w ramach oceny wniosków pełnych, a dla uznania, że wniosek uzyskuje pozytywną ocenę merytoryczną winien mieć co najmniej 50% punktów w kryterium nr 1, to znaczy ile? Co najmniej 2,5 pkt? W treści dokumentu nie ma nigdzie mowy o tym czy „połówki” punktu też będą przyznawane. Jeśli kryterium to nie jest oceniane na etapie oceny wniosków pełnych, to pojawia się wątpliwość dlaczego wnioskodawcy nie są „przepisane” punkty uzyskane na etapie oceny wniosku wstępnego, tylko jest mowa o przyznaniu punktów proporcjonalnie (opis w tabeli pod kryterium nr 1).

Rekomendujemy:

- wprowadzenie punktowej oceny wniosków pełnych,
- jednoznaczne wskazanie czy możliwe jest uzyskanie cząstki punktu (np. 0,5 pkt) w ramach oceny merytorycznej,
- rozważenie uwzględnienia w ocenie merytorycznej wniosków pełnych punktów uzyskanych na etapie oceny wniosku wstępnego.

W pkt 11.2 ppkt 12 (Regulaminu konkursu) czytamy:
Do kolejnego etapu Konkursu (nabór wniosków pełnych) zostają zakwalifikowane najwyżej ocenione wnioski wstępne, których suma wnioskowanych kwot dotacji nie przekracza dwukrotności środków przeznaczonych na dotacje w ramach Konkursu.
Komentarz FWI:
Jeśli na tym etapie pozytywnie rozpoznanych wniosków będzie np. dwa razy więcej (suma wnioskowanych kwot) niż pula środków przeznaczona na dotacje w Programie, a wszystkie z nich zostaną zakwalifikowane po pierwszym etapie do kolejnego, otrzymując równą liczbę (równe liczby) punktów, dającą pozytywną ocenę merytoryczną, to czy wszyscy wnioskodawcy otrzymają dotację, skoro suma wnioskowanych kwot będzie przewyższać pulę środków dostępnych w Programie.
Rekomendujemy:
- jednoznaczne wyjaśnienie co w sytuacji, gdy ilość wniosków (o równej liczbie punktów) otrzyma pozytywną ocenę merytoryczną, a łączna wartość tych wniosków będzie przekraczała pulę środków w Programie (czy środki te zostaną przyznane proporcjonalnie?).
(Regulamin konkursu) Pkt 11.2 ppkt 14 (etap wniosku wstępnego), pkt 12.2 ppkt 2(etap wniosku pełnego)
Komentarz FWI:
Nie ma możliwości odwołania się od oceny merytorycznej zarówno na etapie wniosku wstępnego, jak i pełnego.
Rekomendacje FWI:
- w naszej ocenie winny zostać wprowadzone „zero-jedynkowe” bądź co najmniej minimalne parametry do oceny wniosków z pozostawieniem marginesu na uznaniowość ekspertów, bowiem to część merytoryczna jest kluczowa z punktu widzenia zasadności przekazania dotacji i adekwatności podejmowanego działania z celami PROO.
Pkt 16 (Regulaminu konkursu). Kontrola realizacji zadania
Komentarz FWI:
W Regulaminie jest mowa o kontroli, ale brak jest informacji jak będzie inicjowana. Czy kontrolowany podmiot będzie informowany o planowanej kontroli z wyprzedzeniem? Brak jest bardziej precyzyjnej informacji co będzie podlegało kontroli (np. dokumenty, oznakowanie sprzętu itp.). W pkt 16 ppkt. 1 napisano, że kontroli podlegają rezultaty określone we wniosku, a także prawidłowość wydatkowania przekazanych środków finansowych. Brak jest też precyzyjnej informacji o konsekwencjach kontroli, która wykazała nieprawidłowości, czy uchybienia.
Rekomendacje FWI:
- zamieszczenie informacji o sposobach realizacji/inicjowania kontroli,
- jednoznaczne wskazanie jakie elementy bądź elementy w szczególności będą podlegały kontroli,
- wskazanie konsekwencji wynikających z ujawnionych nieprawidłowości czy uchybień w zależności od ich skali.

Dokument II. Program Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030 PROO. Priorytet 1a. Wsparcie działań misyjnych i rozwoju Instytucjonalnego. Regulamin konkursu. Załącznik 1. WZÓR WNIOSKU WSTĘPNEGO. Edycja 2018

Uwaga porządkowa:

We wniosku wstępnym w tabeli z oświadczeniami użyte zostało sformułowanie „Oferent” – w naszej ocenie niepoprawnie. Rekomendowana zmiana na: „Wnioskodawca”.

KARTA OCENY Wniosek wstępny
Zał. 6 Wzór karty oceny merytorycznej wniosku wstępnego
Kryteria merytoryczne nr 3

Potencjalny wpływ działań zawartych we wniosku na organizację zaangażowaną w ich realizację, interesariuszy i otoczenie.
PROPONUJĘ zmianę słowną = znaczeniową tego kryterium na taką, by ocenie podlegało: (1) oferowane we wniosku realne efekty wynikające z planu działań na 2 lub 3 lata (mierzalne rezultaty) oraz opis oczekiwanego wpływu długofalowego (nie podlegające weryfikacji w projekcie) po jego zakończeniu. To byłaby bardziej sprecyzowana zmiana w NGO.
OBECNE sformułowanie obejmuje tylko "potencjalny wpływ...". To niewystarczające, bo nie wymaga niejako zobowiązania NGO do skuteczności i efektywności działań. Ponadto jeśli dwuetapowość oceny wniosków ma pomóc we właściwej "selekcji" propozycji projektowych, to nie może bazować w skali oceny niemal wyłącznie na opisie potrzeb (5 pkt.) oraz działań (2 pkt.).

KARTA OCENY Wniosek wstępny
Zał. 6 Wzór karty oceny merytorycznej wniosku wstępnego
Kryteria merytoryczne nr 3

Potencjalny wpływ działań zawartych we wniosku na organizację zaangażowaną w ich realizację, interesariuszy i otoczenie. PRZYZNANA LICZBA PUNKTÓW skala 0-1 pkt.
Zwiększenie liczby punktów możliwych do uzyskania w tej części.
1) skala 0 - 5 pkt.

Analogicznie do późniejszej oceny Wniosku pełnego:
Ten element oceny dotyczy kwestii najważniejszych - efektów projektu, rezultatów, planu ich trwałości, wpływu na przyszłą stabilność merytoryczną i finansową organizacji. Dlatego wobec całości oceny i maksymalnej liczby punktów ta część oceny winna stanowić więcej niż 10% liczby punktów możliwych do uzyskania (1 na 10 pkt.).
W stosunku do planowanej maksymalnej liczby punktów opis WPŁYWU na organizację, efektów mierzalnych (rezultatów) oraz wpływu w perspektywie zrealizowania całego projektu (2 lub 3-letniego) powinien mieć większe znaczenie w ocenie jakości propozycji wniosku niż symboliczny 1 pkt.

Program zawiera kilka bardzo cennych i długo oczekiwanych rozwiązań:
1) szerokie możliwości wsparcia rozwoju działań misyjnych - statutowych organizacji,
2) z założenia zamierza wspierać już aktywne organizacje, choć minimalna kwota 100 tys. będzie barierą dla znacznej części organizacji. Tu warto rozważyć zmniejszenie kwoty minimalnej.
3) rozliczanie przez rezultaty - ryczałtowe.
4) trzyletnie plany projektowe mogące realnie wspierać rozwój instytucjonalny,
5) dwuetapowość naboru wniosków,
6) panel ekspertów oceny wniosków pełnych - jednocześnie będący wyzwaniem, by zapewnić wysoka jakość i rzetelność oceny.