STRATEGIA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO DO 2030 ROKU – STRATEGIA PRZYSPIESZENIA 2030+

1. UWAGA: W założeniach do strategii należy w większym stopniu zaakcentować rolę sektora organizacji pozarządowych w rozwoju województwa. Należy także unikać „spychania” organizacji w wybrane obszary działania. Sektor organizacji pozarządowych jest bardzo różnorodny i działa nie tylko w takich obszarach jak animacja dzieci i młodzieży czy usługi z obszaru pomocy społecznej, lecz także turystyka, rekreacja, sport, kultura, sztuka, ekologia, rynek pracy, prawa człowieka, prawo i jego ochrona, sprawy zawodowe, branżowe i w wielu innych obszarach
Tymczasem w założeniach do strategii sektor pozarządowy jest wymieniony na s. 13, 15, 59, 64 – przy czym zazwyczaj wskazywany jest w kontekście działalności związanej z usługami opiekuńczymi oraz aktywizacją dzieci i młodzieży oraz realizacji zadań publicznych zlecanych przez samorząd.
W zbyt małym stopniu założenia akcentują, że organizacje to nie tylko potencjalny realizator zadań, ale także partner dla samorządu do ustalania kierunków publicznej interwencji.
UZASADNIENIE: W zrealizowanym w 2019 r. na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego „Badaniu kondycji trzeciego sektora i sytuacji wolontariatu w województwie kujawsko-pomorskim” jako jeden z ważnych problemów sektora organizacji pozarządowych wskazano dominującą relację asymetryczną na linii NGO-JST, w której to organizacje zabiegają o kontakty z władzami lokalnymi, a strona samorządowa jest głównie zleceniodawcą, a pozarządowa – zleceniobiorcą zadań publicznych.
By przełamać ten paternalistyczny model, władze lokalne powinny zacząć postrzegać NGO jako podmioty zdolne na równi z samorządem identyfikować potrzeby społeczne, uczestniczyć w poszukiwaniu rozwiązań, podejmować strategiczne z punktu widzenia lokalnych społeczności decyzje i dopiero na końcu tych procesów – realizować przekazane zadania (patrz s. 67-69 raportu z badań, rozdział „Współpraca z samorządem”).
Warto takie spojrzenie na trzeci sektor – jako partnera dla samorządu, a nie tylko realizatora zlecanych przez samorząd zadań – wprowadzić do strategii, by stymulować proces pozytywnej zmiany w tym zakresie.

2. UWAGA:
W założeniach do strategii należy więcej miejsca poświęcić działaniom mającym na celu wzmocnienie sektora pozarządowego – by w pełni wykorzystywać potencjał organizacji w procesie przyspieszania rozwoju województwa kujawsko-pomorskiego.
Obszarem, gdzie ww. kwestie mogłyby zostać opisane, jest Cel główny: Zdrowe, aktywne i zamożne społeczeństwo. Cel operacyjny „Aktywność i włączenie społeczne” proponujemy rozdzielić na dwa odrębne cele „Aktywność społeczna” i „Włączenie społeczne”. Oba te obszary są bardzo szerokie i nie zawsze się pokrywają – dlatego warto je wyodrębnić. Kwestie związane ze wzmocnieniem sektora pozarządowego można ująć w celu operacyjnym „Aktywność społeczna”.

UZASADNIENIE: Organizacje pozarządowe – podmioty zakładane przez samoorganizujących się mieszkańców województwa – to ważny partner samorządu dla stymulowania rozwoju województwa. Jednocześnie sektor organizacji pozarządowych zmaga się z wieloma problemami zidentyfikowanymi m.in. w ramach „Badania kondycji trzeciego sektora i sytuacji wolontariatu w województwie kujawsko-pomorskim” z 2019 r. Wskazywane przez organizacje pozarządowe problemy dotyczą obszarów finansowania organizacji; deficytów lokalowych i sprzętowych; formalności związanych z prowadzeniem organizacji; zasobów ludzkich; świadomości społecznej (patrz s. 64-67).
Badanie kondycji trzeciego sektora z 2019 r. pokazuje, że lokalny potencjał i obecność organizacji pozarządowych na terenie poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego jest wykorzystywana w niewystarczającym zakresie (patrz s. 64-65).
Aby NGO mogły się rozwijać, działać w dłuższej perspektywie czasowej i w bardziej stabilnej formie, kluczowym czynnikiem jest współpraca i pomoc ze strony samorządu, dotycząca takich obszarów jak:
• udostępnianie organizacji infrastruktury do zagospodarowania np. lokalu, terenu, budynku;
• podpisywanie z organizacjami umowy o wspieraniu lub powierzeniu zadania publicznego na czas dłuższy niż kilka miesięcy;
• uruchomienie polityki gminnej/powiatowej/wojewódzkiej w konkretnym obszarze, wypracowanej wcześniej w ramach sektorowego zespołu, w którego skład zaproszono również organizacje zajmujące się określonym problemem.
Rekomendowane jest także:
• wspieranie procesu integrowania się trzeciego sektora na różnych płaszczyznach, zachęcenie organizacji do różnych form partycypacji poprzez tworzenie przestrzeni współpracy, np. w ramach COP-ów;
• zapewnianie wsparcia merytorycznego, edukowanie liderów m.in. w kwestiach związanych z ekonomizacją działań organizacji, prowadzeniem księgowości w NGO;
• stworzenie grantów na rozwój organizacji „starszych” działających powyżej 2-3 lat, umożliwiających zakup sprzętu i rozwój kadr (podobne instrumenty dostępne są na poziomie centralnym), profesjonalizację działań, tak aby ułatwić NGO przejście na kolejny etap rozwoju;
• tworzenie centrów wolontariatu, które koordynowałyby działania w obszarze rozwoju wolontariatu na terenie danej gminy i kierowałyby do organizacji szukającej wolontariuszy osoby zainteresowane współpracą w tym charakterze;
• animowanie powstawania lokalnych sieci i porozumień oraz Rad Działalności Pożytku Publicznego od poziomu gminy aż po poziom województwa.
Proponujemy, aby w założeniach do strategii zostały uwzględnione ww. kwestie dotyczące problemów NGO oraz działań mających na celu wzmocnienie trzeciego sektora. Mocne, stabilnie działające NGO mogą w znaczącym stopniu wpłynąć na proces przyspieszenia rozwoju województwa.